top of page

Singapur Sözleşmesi'nin Arabuluculuk Sürecine Katkıları

Güncelleme tarihi: 20 Ara 2019

Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu (“UNCITRAL”) tarafından hazırlanan Singapur Sözleşmesi olarak da bilinen Arabuluculuk Sonucunda Yapılan Uluslararası Sulh Anlaşmaları Hakkındaki Birleşmiş Milletler Sözleşmesi 20 Aralık 2018’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nca kabul edilmiştir. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 46 ülke tarafından 7 Ağustos 2019 tarihinde imzalanmıştır. Dünyanın en büyük ekonomilerine sahip olan ülkelerden Çin, Güney Kore, ABD sözleşmeye taraf devletler arasında yer alırken, Avrupa Birliği ülkeleri ve Birleşik Krallık, katılım göstermemiştir. Tarafların iç hukuklarından doğacak farklılıklara rağmen, Singapur Sözleşmesi ile sınır ötesi ilişkilerde de taraflarca imzalanan ticari sulh anlaşmalarında arabulucululuk, çözüm yolu olarak icra edilebilirlik unsuru sağlayacaktır. Türkiye her ne kadar sözleşmeye taraf devletler arasında yer alsa da TBMM onayı ile anlaşmayı iç hukukuna sirayet ettirebilecektir.


Sözleşmenin Özellikleri

16 maddeden oluşan Singapur Sözleşmesi, 14. maddesine göre en az üç 3 üye devletin onayı ile yürürlüğe girecek, belirli koşulları sağladığı takdirde uygulanacaktır. Sözleşmeye taraf devletler, anlaşmalarını, sözleşmede yer alan koşullara uygun bir şekilde yerine getireceklerdir.

Anlaşmanın ilk maddesi uyarınca sözleşmenin kapsamı açıklanmıştır:

  • Yazılı bir sulh anlaşmasının varlığı gereklidir.

  • Uzlaşma anlaşmasına taraf olan devletin ticari merkezleri farklı yerde olmalı ya da Singapur Sözleşmesi ile onaylanmış bir devletin sınırlarında bulunmalıdır.

Maddenin devamında sözleşmenin kapsamına girmeyen bazı alanlar da açıklanmıştır:

  • Tüketici, aile veya iş hukuku alanları,

  • Bir mahkeme tarafından onaylanmış veya bir mahkemede yapılan dava sırasında yapılan uzlaşma anlaşmaları ve o mahkemenin bulunduğu devlette bir mahkeme hükmü gibi icra edilebilen sulh anlaşmaları,

  • Hakem kararı olarak kayda geçmiş ve uygulanabilir sulh anlaşmaları,

bu kapsam dışında tutulmuştur.


Sözleşmenin 2. Maddesinde yazılı olma şartı açıklanmıştır. Buna göre; “Bir uzlaşma anlaşmasının içeriği herhangi bir biçimde kaydedilmişse, "yazılı" yapılmış sayılır. Bir uzlaşma anlaşmasının yazılı olması şartı, içinde yer alan bilgilere daha sonra başvurmak üzere kullanılabilmesi için erişilebilir olması durumunda, elektronik haberleşme ile yerine getirilir.” Görüldüğü üzere herhangi bir şekilde kaydedilmiş içerikler, yazılı olarak kabul edilecektir.


İcra Edilebilirlik Koşulları

Singapur Sözleşmesi, tarafların aralarında gerçekleştirdiği arabuluculuk anlaşmalarına, doğrudan icra edilebilirlik unsuru kazandırmaktadır.. Ancak tarafların doğrudan icra edilebilirlik haklarını kullanabilmeleri için belirli belgeleri sunmaları gerekecektir. Bu belgeler; tarafların aralarında yaptıkları sulh sözleşmesi ve yapılan bu sözleşmenin arabuluculuktan kaynakladığının ispatlayan belgelerdir.. Sözleşmenin 5.maddesinde açıklandığı üzere, sulh anlaşması, belirli koşulların varlığı halinde reddedilebilmektedir. İlgili maddeye göre;

  • Uzlaşma anlaşması taraflarından birinin bazı alanlarda ehliyetsizliği,

  • Anlaşmanın hükümsüz ve geçersiz olması,

  • Sözleşme tarafının yetkili makamının uygulanabilir olarak belirttiği kanuna göre bu yönde bir bağlılık bulunmaması,

  • Anlaşmanın hükümlere göre bağlayıcı veya nihai olmaması,

  • Sulh anlaşmasının daha sonradan uyarlanmış olması,

  • Anlaşmadan doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemiş olması,

  • Yükümlülüklerin açık ya da anlaşılır olmaması,

  • Söz konusu anlaşmaya sebep olan konuyu, tarafların, sözleşmenin kapsamının dışına çıkarması,

  • Arabulucunun, arabulucuya veya arabuluculuğa ilişkin kuralları ihlal etmiş olması ile aleyhine icra talep edilen tarafın sulh anlaşmasını böyle bir ihlal mevcut olmasaydı imzalamayacak olması, Arabulucunun tarafsızlığının ihlal edecek hususu gizlemesi ve bu eksikliğin taraflardan birinin anlaşma üzerindeki yetkisini etkilemesi,

  • Sözleşmenin kabulünün o devletin kamu düzenine aykırılık teşkil edecek olması,

  • Anlaşmaya taraf devletin iç hukuku uyarınca anlaşma konusu uyuşmazlığın uygulanamayacak türde olmasıdır.


SONUÇ

Singapur Sözleşmesi ile tarafların anlaşmayı kabul etmeleri arabuluculuğun ilerlemesi konusunda önemli bir adım olsa da iç hukuklarına sirayet etmesi zaman alacaktır. Ancak mahkeme yargılaması ve tahkim ile çözüm yollarından ziyade daha az masraflı olacağı ve taraflar için etkili bir yol olacağı kesindir. Dünyadaki uluslararası ticari ilişkilerin ilerlemesinde zamanla olumlu etkisinin olacağı şimdiden açıkça hissedilmektedir.

45 görüntüleme
bottom of page